Park Miejski imienia Stefana Żeromskiego w Starachowicach fascynuje nieprzeciętnym połączeniem historii przemysłowej i bogactwa przyrody. Położony w samym sercu miasta, na skarpie malowniczej doliny rzeki Kamiennej, jest czymś więcej niż tylko miejscem wypoczynku. To żywy świadek burzliwej przeszłości regionu oraz nowoczesny symbol przestrzeni odpowiadającej na potrzeby współczesnych mieszkańców. Spacerując po jego różnorodnych alejkach, zaskakuje harmonijnym balansem pomiędzy zachowaną leśną dzikością, a doskonale zaprojektowaną infrastrukturą rekreacyjną.
Lokalizacja i historia
Park znajduje się pomiędzy ulicami Piłsudskiego, Radomską, Kaczyńskiej, Chopina i Pileckiego, tuż przy Starachowickim Centrum Kultury. Ten ponad 10-hektarowy teren został utworzony na przełomie lat 50. i 60. XX wieku, wykorzystując naturalny drzewostan oraz pozostałości dawnych kopalni rudy żelaza, szczególnie kopalni „Herkules”. Do dzisiaj można natknąć się na nagromadzenia skał oraz ślady dawnej działalności górniczej, co nadaje miejscu niepowtarzalny klimat. Niedługo po powstaniu park stał się zielonym centrum miasta i do dziś, po gruntownej rewitalizacji, pełni tę rolę, przyciągając kolejne pokolenia spacerowiczów.
Dziedzictwo industrialne
Krajobraz parku dopełniają ciekawe pamiątki z epoki przemysłowej – sztuczne skały utworzone z gorącej szlaki, figurka św. Barbary jako patronki górników, dawne szyby kopalniane czy pozostałości remizy strażackiej i XIX-wiecznego budynku Dozorcy Hutniczego. To obecność historii, którą można poznać nie tylko przez tablice informacyjne, ale na własne oczy – między kępami zieleni i śladami dawnego przemysłu.
Przyroda i układ przestrzenny
Park Miejski zachował swój leśny charakter. Pofalowany teren z różnicą poziomów do 30m układa się w malowniczą mozaikę pagórków i skarp, które porasta bogaty, wielogatunkowy drzewostan – sosny, świerki, dęby, klony, kasztanowce, brzozy, a także rzadziej spotykane czarne sosny i jarzębiny. Wrażenie robi także bogactwo dzikiej przyrody – pod koniec wiosny niemal cały teren pokrywają kwitnące zawilce, spotkać można wiele gatunków ptaków i drobnych ssaków. W dolinnej części parku płynie ciek wodny, zasilany źródłami naturalnymi, a w podmokłych zakątkach utworzone zostały niewielkie oczka wodne, kaskady i mokradła.
Strefy wypoczynku i rekreacji
Strefa reprezentacyjno-wypoczynkowa
Wytyczone alejki prowadzą do wielu stref funkcjonalnych. W najniższej, ogrodowej części powstała „cicha” strefa odpoczynku, oddzielona od miejskiego zgiełku naturalną barierą akustyczną. To tu ulokowano urokliwą kawiarnię wkomponowaną w skarpę oraz sąsiadujący z nią ogródek letni. Wzdłuż cieku wodnego rozciągają się miejsca sprzyjające relaksowi wśród zieleni – rozstawione pergole, ławeczki, a także polany dla wielbicieli pikniku.
Strefa aktywności
Większą część parku zajmuje strefa leśna i aktywności sportowej. Znaleźć tu można dwa place zabaw, w tym rozbudowany park linowy, stok saneczkowy oraz nowoczesne trasy do joggingu i nordic walking. Architektonicznym wyróżnikiem jest wielofunkcyjny amfiteatr z widownią, gdzie odbywają się letnie koncerty oraz kulturalne festyny. Z myślą o miłośnikach widoków przygotowano platformy i tarasy widokowe, pozwalające podziwiać panoramę parku i miasta.
Park przyjazny całym rodzinom i zwierzętom
Podczas najnowszej przebudowy nie zapomniano o rodzinach z dziećmi i osobach z niepełnosprawnościami. Układ alejek i wejścia zostały zaprojektowane bez barier architektonicznych – ścieżki mają łagodne pochylenia, a budynki wyposażono w bezprogowe wejścia i specjalne toalety. Warto zwrócić uwagę na dog park – wyodrębnioną strefę dla czworonogów, gdzie psy mogą się swobodnie bawić i socjalizować.
Architektura i nagrody
Za nowoczesny wygląd parku odpowiada biuro eM4. Pracownia Architektury. Brataniec, które podczas rewitalizacji umiejętnie wpisało układ ścieżek, amfiteatr oraz pawilon kawiarni w różnorodne ukształtowanie terenu i bogactwo roślinności. Ten projekt został doceniony także poza granicami kraju. W 2023 roku park zdobył wyróżnienie honorowe w międzynarodowym konkursie Design Educates Awards, a jury przewodniczył sam Toyo Ito, laureat nagrody Pritzkera.
Praktyczne informacje dla odwiedzających
Park Miejski w Starachowicach znajduje się w centrum miasta i jest bardzo łatwo dostępny pieszo, samochodem lub komunikacją miejską – autobusy zatrzymują się niedaleko głównych wejść od ulic Piłsudskiego i Radomskiej. Zwiedzanie parku jest bezpłatne przez całą dobę; nie obowiązują bilety wstępu. Park jest monitorowany, oświetlony i dostępny dla osób z ograniczoną mobilnością. Na terenie parku oraz w jego bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się miejsca parkingowe. W okolicznych punktach usługowych oraz w kawiarni w parku można kupić przekąski i napoje. Organizatorzy cyklicznych wydarzeń kulturalnych publikują szczegółowe informacje na stronie Parku Kultury w Starachowicach.
Podsumowanie
Park Miejski w Starachowicach to wyjątkowa przestrzeń, gdzie współczesność przenika się z historią, a bogactwo natury z wygodami miejskiego życia. Dawny las i pole działalności górniczej przeobrażono w miejsce pełne życia: dostępne, różnorodne i inspirujące dla wszystkich mieszkańców oraz turystów. Doceniając aranżację, spójność przestrzeni oraz szacunek dla przeszłości, można śmiało uznać starachowicki park za perłę w krajobrazie regionu świętokrzyskiego i wzorcowy przykład rewitalizacji obiektów zieleni miejskiej.