Historia Starachowic splata się z opowieściami o ludziach, pracy i tradycji. Jednym z najważniejszych symboli miasta – zarówno pod względem sakralnym, jak i historycznym – jest Kapliczka Świętej Barbary. Usytuowana w miejscu dawnych przemysłowych szlaków, przeszła próbę czasu i do dziś przyciąga zarówno mieszkańców, jak i przyjezdnych, szukających kontaktu z lokalną kulturą i duchowością.
Lokalizacja i dojazd
Kapliczka Świętej Barbary znajduje się przy ulicy Rotmistrza Witolda Pileckiego (niegdyś ulica Krywki), skąd rozciąga się widok na okolicę. Choć sam budynek nie jest duży, jego obecność jest mocno wyczuwalna, zwłaszcza dzięki tradycjom związanym z przemarszami i obchodami święta patronki miasta. Jadąc trasą Marszałka Piłsudskiego, kapliczka pojawia się po lewej stronie, otoczona zielenią i prostą, lecz wyrazistą balustradą.
Aby dotrzeć na miejsce, najlepiej kierować się do centrum Starachowic i podjechać miejscową komunikacją w pobliże ulicy Pileckiego. Wokół kapliczki dostępny jest bezpłatny parking i swobodny dostęp pieszy. Obiekt można odwiedzać o dowolnej porze – nie obowiązują bilety wstępu, a kapliczka znajduje się na otwartym terenie przez cały rok.
Geneza i symbolika
Kapliczka została wzniesiona w 1937 roku przez miejscowych górników, nieopodal drogi prowadzącej niegdyś do najstarszej kopalni miasta. To miejsce było świadkiem rozkwitu starachowickiego przemysłu – zarówno hutnictwa, jak i górnictwa rud żelaza. Święta Barbara, patronka górników, hutników, a także artylerzystów i marynarzy, szybko zyskała tu szczególne znaczenie, stając się nie tylko strażniczką ludzi pracy, ale też symbolem bezpieczeństwa i siły wspólnoty.
W 2009 roku Papież Benedykt XVI oficjalnie ustanowił Świętą Barbarę patronką Starachowic. Wydarzenie to rychło wpisało się w kalendarz miejskich uroczystości – każdego roku 4 grudnia, z okazji Barbórki, mieszkańcy gromadzą się przy kapliczce, modląc się i uczestnicząc w procesjach.
Architektura i wygląd kapliczki
Bryła kapliczki zachwyca prostotą i spójnością z miejscowym krajobrazem. Konstrukcja wykonana jest z cegły i betonu, z niewielkim dwuspadowym daszkiem, przykrytym blachą, który z czasem nabrał patyny. Wewnątrz, za niewielką kratą, umieszczono figurę Świętej Barbary – świętej trzymającej atrybuty górnicze i palmę męczeńską. Jej postać towarzyszy także malowidłom i elementom dekoracyjnym utrzymanym w stylu ludowym. Przed kapliczką znajduje się betonowa podmurówka, a teren wokół niej jest zadbany i obsadzony krzewami.
Tradycja i wydarzenia
Kapliczka pełni rolę nie tylko sakralną, ale i społeczną. Obchody święta patronki są zawsze niezwykle uroczyste. Co roku na przełomie listopada i grudnia organizowane są procesje od kapliczki do Kościoła pw. Wszystkich Świętych. Wydarzenia mają charakter zarówno religijny, jak i kulturalny – pojawia się program artystyczny przygotowany przez uczniów lokalnych szkół, a w uroczystościach uczestniczą przedstawiciele samorządu, lokalnych organizacji i mieszkańcy, oddając hołd tradycji oraz pracy poprzednich pokoleń górników i hutników.
Kapliczka w opowieściach i legendach
Z miejscem tym związane są liczne podania i legendy. Jedna z nich opowiada o czterech braciach, którzy pewnej zimowej nocy mieli postawić niewielką kapliczkę na łagodnym wzgórzu. Przez lata snuto domysły o rzekomym „skarbie” ukrytym pod kapliczką, ale nikt nie odważył się tam kopać, szanując święty charakter miejsca. Lokalna ludność wierzy, że to właśnie opieka Świętej Barbary chroniła ich przez dziesięciolecia przed tragediami i nieszczęściami związanymi z ciężką pracą w przemyśle.
Remonty i dbałość o dziedzictwo
Kapliczka Świętej Barbary była wielokrotnie odnawiana przez społeczność Starachowic. Szczególna troska widoczna jest podczas większych rocznic oraz przed obchodami Barbórki. Zachowanie jej w doskonałym stanie jest dla mieszkańców nie tylko formą kultu, ale także wyrazem szacunku dla lokalnych tradycji i przeszłości miasta.
Informacje dla odwiedzających
Wstęp na teren kapliczki jest bezpłatny. Obiekt znajduje się na otwartej przestrzeni dostępnej przez cały rok. Dojazd możliwy jest zarówno samochodem, jak i komunikacją miejską. W pobliżu nie brakuje miejsc parkingowych, a dojście do kapliczki jest łatwe i dobrze oznakowane. Nie obowiązują godziny otwarcia – na miejscu można pojawić się o dowolnej porze.
Podsumowanie
Kapliczka Świętej Barbary w Starachowicach jest nie tylko zabytkiem architektury małej, ale przede wszystkim ważnym symbolem lokalnej tożsamości. Jej obecność przypomina o długiej i trudnej historii rozwoju przemysłowego miasta, a także stanowi wyraz szacunku dla ludzkiej pracy i tradycji. Mimo upływu lat miejsce to wciąż tętni życiem – od świątecznych uroczystości, poprzez chwile zadumy, aż po spontaniczne wizyty okolicznych mieszkańców, którzy pielęgnują pamięć o przeszłości. Kapliczka stanowi wyjątkowy punkt na mapie Starachowic – cichy, ale jednocześnie pełen treści i znaczeń, wart zatrzymania i refleksji podczas każdej wizyty w tym mieście.